Nhắc đến NSND Công Lý, khán giả lập tức nhớ ngay đến Bắc Đẩu “khó ở” nhưng duyên dáng trong Táo Quân – một vai diễn không thể thay thế. Nhưng đằng sau lớp áo thiên đình ấy là một người nghệ sĩ từng lặng lẽ chiến đấu với bệnh tật, và bằng nghị lực phi thường, đã trở lại – chậm rãi mà đầy bản lĩnh. Câu chuyện đời của anh không chỉ là hài kịch trên sân khấu, mà là bi – hài – cảm động giữa đời thực.
1. Xuất thân và khởi đầu sự nghiệp
NSND Công Lý tên thật là Nguyễn Công Lý, sinh ngày 16 tháng 10 năm 1973 tại Hà Nội, lớn lên trong một gia đình bình dân với cha là quân nhân và mẹ làm nội trợ. Không ai trong gia đình theo nghệ thuật, nhưng từ nhỏ, Công Lý đã bị cuốn hút bởi những bộ phim trên màn ảnh.
Anh từng chia sẻ trên VnExpress: “Tôi thi vào Trường Đại học Sân khấu và Điện ảnh Hà Nội chỉ vì… thích xem phim”. Sự ngây ngô ấy lại mở ra một hành trình rực rỡ.
Năm 1993, Công Lý thi đỗ vào trường, dù bị NSƯT Đức Đọc nhận xét là ngoại hình không nổi bật nhưng có “ánh mắt biết nói” và tiềm năng diễn xuất. Sau khi tốt nghiệp năm 1996, anh gia nhập Nhà hát Kịch Hà Nội, bắt đầu với những vai nhỏ trong các vở kịch như Người Hà Nội và Lời thề thứ 9. Dù chỉ là những vai phụ, anh đã sớm thể hiện sự tận tâm và khả năng nhập vai tự nhiên.
Sự ủng hộ từ gia đình, đặc biệt là mẹ, giúp anh vững vàng vượt qua những ngày đầu khó khăn, khi nghề diễn viên còn chưa được coi trọng. Từ đây, Công Lý từng bước xây dựng tên tuổi, chuẩn bị cho những bước ngoặt lớn trong sự nghiệp.
2. Thành công với hài kịch: Vai Bắc Đẩu trong Táo Quân
Bước ngoặt lớn đến với Công Lý khi anh tham gia chương trình Gặp nhau cuối tuần (2001–2007) trên VTV3, nơi anh gây ấn tượng với lối diễn hài duyên dáng, tự nhiên. Nhưng vai diễn định hình sự nghiệp của anh là Bắc Đẩu trong Gặp nhau cuối năm (Táo Quân), bắt đầu từ năm 2003. Với tạo hình “cô Đẩu” lẳng lơ, điệu đà, Công Lý đã mang đến những tràng cười sảng khoái cho khán giả qua những câu thoại sắc sảo và màn tung hứng ăn ý với NSND Xuân Bắc (Nam Tào).
Từ năm 2003, khi Táo Quân bắt đầu lên sóng VTV vào mỗi đêm 30 Tết, hình ảnh Công Lý với bộ tóc giả đỏ rực, giọng nói the thé và phong thái đanh đá nhanh chóng trở thành đặc sản truyền hình. Bắc Đẩu – ban đầu chỉ là nhân vật phụ làm nền – dần trở thành trung tâm tung hứng, “đấu khẩu” cùng Nam Tào (Xuân Bắc) để dẫn dắt mạch chương trình. Những màn đối đáp chặt chẽ, những pha “đá xéo” nhẹ nhàng nhưng sâu cay về các vấn đề xã hội khiến khán giả vừa cười, vừa phải suy ngẫm.
Quá trình hóa thân thành Bắc Đẩu không hề đơn giản. Mỗi buổi ghi hình, anh mất hơn một tiếng để hóa trang, từ việc mặc áo dài, đội tóc giả đến trang điểm tỉ mỉ. Anh từng chia sẻ trên Tuổi Trẻ: “Bắc Đẩu không chỉ là vai diễn, mà là một phần cuộc sống của tôi.” Vai diễn này không chỉ mang tính giải trí mà còn phản ánh sâu sắc các vấn đề xã hội, từ tham nhũng đến bất cập trong quản lý, khiến Táo Quân trở thành chương trình được mong chờ mỗi dịp Tết.
Công Lý đã khéo léo biến một nhân vật tưởng như hài nhảm thành một biểu tượng châm biếm thông minh – với chất riêng không thể trộn lẫn. Anh không cần gào thét hay làm trò, chỉ với ánh mắt liếc, cái nhíu mày hay câu nói mỉa mai… cũng đủ khiến cả khán phòng bật cười. Vai Bắc Đẩu vì thế không chỉ là vai diễn, mà còn là hình ảnh đại diện cho sự thâm thúy trong nghệ thuật hài – một kiểu hài có “não” chứ không đơn thuần gây cười.
Điều khiến khán giả càng thêm yêu quý Bắc Đẩu chính là sự bền bỉ. Suốt gần 20 năm gắn bó với chương trình, Công Lý luôn xuất hiện đều đặn mỗi dịp Tết, bất chấp lịch diễn dày đặc hay tình trạng sức khỏe. Thậm chí, trong năm 2023, sau thời gian dài điều trị biến cố sức khỏe nghiêm trọng, anh vẫn xuất hiện trở lại dù chỉ vài phút – như một lời chào khán giả, và cũng là tuyên ngôn nghề nghiệp không lời của một nghệ sĩ đã quá gắn bó với ánh đèn sân khấu.
Bắc Đẩu có thể “lắm chuyện”, nhưng Công Lý thì không. Anh chọn sự im lặng và nghiêm túc để làm nghề. Và chính vai diễn đầy màu sắc ấy – tưởng như hài hước, thậm chí gây tranh cãi – lại là cách anh thể hiện tài năng và bản lĩnh của mình một cách đậm nét nhất.
Với công chúng Việt, “Bắc Đẩu là Công Lý – và Công Lý chính là Bắc Đẩu”. Một biểu tượng của tiếng cười Tết, và cũng là một phần ký ức truyền hình khó thể thay thế.
Năm 2007, Công Lý nhận Huy chương Vàng Liên hoan Sân khấu toàn quốc nhờ những đóng góp trong hài kịch, khẳng định vị trí “vua hài” của mình trong lòng khán giả.
3. Sự nghiệp điện ảnh và truyền hình
Nếu nói Công Lý là “người của sân khấu” thì cũng đúng, mà bảo anh là “người của truyền hình” thì cũng chẳng sai. Bởi sự nghiệp của anh không gói gọn trong một lĩnh vực, mà trải dài trên nhiều “mặt trận” nghệ thuật, từ kịch nói, truyền hình, điện ảnh đến cả vai trò quản lý, lãnh đạo.
Kịch nói – cái nôi nuôi dưỡng nghệ thuật
Công Lý gắn bó với Nhà hát Kịch Hà Nội từ những ngày đầu ra trường. Tại đây, anh có cơ hội làm việc cùng nhiều nghệ sĩ kỳ cựu và thử sức với đa dạng vai diễn. Không phải lúc nào cũng là vai chính, nhưng mỗi vai diễn Công Lý đảm nhận đều mang lại dấu ấn rõ ràng. Anh từng nhận Huy chương Vàng tại Hội diễn Sân khấu Toàn quốc 2009 với vai diễn trong vở Điện thoại di động – một sự ghi nhận rất giá trị trong giới sân khấu.
Sau nhiều năm miệt mài cống hiến, năm 2020, Công Lý được bổ nhiệm làm Phó Giám đốc Nhà hát Kịch Hà Nội – một bước ngoặt thể hiện sự tin tưởng và tôn trọng từ đồng nghiệp cũng như ngành văn hóa nghệ thuật. Dù sau đó anh xin thôi chức do biến cố sức khỏe, nhưng việc được giao trọng trách này cũng đủ khẳng định vị trí vững chắc của anh trong giới chuyên môn.
Truyền hình – từ Gặp nhau cuối tuần đến phim giờ vàng
Không chỉ tỏa sáng trên sân khấu, Công Lý còn là một gương mặt cực kỳ quen thuộc trên truyền hình. Anh từng ghi dấu ấn qua nhiều chương trình hài nổi tiếng như:
- Gặp nhau cuối tuần – nơi khán giả được biết đến anh như một cây hài có lối diễn duyên dáng, “đá xoáy mà không lố”.
- Hỏi Xoáy Đáp Xoay – dù không đảm nhận vai chính, Công Lý vẫn để lại ấn tượng với các tiểu phẩm châm biếm nhẹ nhàng, thông minh.
Ở mảng phim truyền hình, Công Lý từng “đổi vai” với nhiều nhân vật tâm lý nặng đô, thể hiện khả năng hóa thân đa dạng:
- Khi đàn ông góa vợ bật khóc (2013)
- Sống chung với mẹ chồng (2017) – vai bố chồng thấu tình đạt lý
- Hoa hồng trên ngực trái (2019) – vai thầy bói Tùng hài hước
- Hướng dương ngược nắng, Chạy trốn thanh xuân, Những cô gái trong thành phố…
Điểm đặc biệt là dù không “gồng mình” chạy theo các vai chính diện hay lối diễn thời thượng, Công Lý vẫn luôn để lại dấu ấn riêng: góc cạnh, thật thà, không phô trương mà chạm đến cảm xúc người xem.
Điện ảnh – ít nhưng chất
Ở lĩnh vực điện ảnh, Công Lý không quá nhiều vai, nhưng vai nào ra vai nấy. Anh từng góp mặt trong:
- Tâm hồn mẹ (phim ngắn từng tranh giải Oscar student)
- Chuyện nhà Mộc
- Bóng tối và ánh sáng
Vai diễn của anh trong các bộ phim này thường khai thác những nhân vật “rất đời” – nghèo khổ, từng trải, nhiều mâu thuẫn – đúng với thế mạnh của một diễn viên biết “diễn bằng mắt”.
Danh hiệu & sự ghi nhận
- Nghệ sĩ Ưu tú (2011)
- Nghệ sĩ Nhân dân (2019) – một trong số ít nghệ sĩ hài được phong tặng danh hiệu này khi còn đang hoạt động tích cực
- Huy chương Vàng sân khấu 2009
- Bằng khen từ UBND TP. Hà Nội, Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch
Danh hiệu với Công Lý không phải để treo trong tủ kính, mà là kết quả của một chặng đường đi bền bỉ, âm thầm, nhưng chưa bao giờ nhạt nhòa.
4. Cuộc sống cá nhân: Lận đận và hạnh phúc bên Ngọc Hà
Một đời ba lần kết hôn, nhưng chưa từng mất niềm tin vào tình yêu
Nếu sân khấu là nơi Công Lý dành trọn đam mê, thì đời tư lại là hành trình nhiều cung bậc – với ba cuộc hôn nhân, mỗi cuộc một duyên, một chuyện đời.
Cuộc hôn nhân đầu tiên diễn ra khá sớm, khi anh còn là nghệ sĩ trẻ. Với người vợ đầu – Thục Khuê – anh có một cô con gái tên Thục Anh, nay đã trưởng thành và sống kín tiếng.
Sau đó, Công Lý kết hôn lần hai với MC Thảo Vân, người dẫn chương trình nổi tiếng của VTV. Họ có với nhau một cậu con trai tên Gia Bảo, sinh năm 2004. Dù chia tay vào năm 2010, cả hai vẫn giữ mối quan hệ văn minh, cùng nhau chăm sóc và đồng hành trong việc nuôi dạy con. Nhiều người hâm mộ từng cảm động khi thấy Thảo Vân và vợ sau của Công Lý – Ngọc Hà – vẫn nhắn tin hỏi han, chúc phúc nhau những dịp quan trọng.
Cuộc hôn nhân thứ ba với Ngọc Hà – một phóng viên, kém anh 15 tuổi – diễn ra vào năm 2021, khi Công Lý đã ở tuổi gần 50. Đó không chỉ là một đám cưới, mà còn là một dấu mốc bình yên trong cuộc đời người nghệ sĩ sau nhiều sóng gió. Ngọc Hà luôn sát cánh bên chồng, nhất là trong giai đoạn khó khăn nhất cuộc đời anh…
5. Biến cố sức khỏe – Lằn ranh sinh tử & sự hồi sinh kỳ diệu
Tháng 7 năm 2021, khán giả cả nước bàng hoàng khi nghe tin NSND Công Lý phải nhập viện khẩn cấp vì trượt ngã trong nhà tắm, dẫn đến tổn thương não nghiêm trọng. Thực tế, theo tiết lộ sau đó từ người thân, anh đã phải điều trị hồi sức tích cực nhiều tháng, có thời điểm mất khả năng vận động và giao tiếp. Với một người nghệ sĩ quen đứng trên sân khấu, sự im lặng kéo dài đó là thử thách khủng khiếp.
Thay vì công bố ồn ào, Công Lý và vợ chọn cách giữ im lặng để tập trung điều trị. Trong hơn một năm, anh kiên trì phục hồi chức năng: học lại cách cầm thìa, tự bước đi, nói rõ ràng… Những hình ảnh đầu tiên khi anh xuất viện – gầy rộc, đôi mắt ánh lên sự mệt mỏi nhưng quyết tâm – đã khiến hàng triệu khán giả xúc động.
Năm 2022, Công Lý được đưa sang Nhật điều trị bằng phương pháp tế bào gốc và tiếp tục phục hồi. Dù chưa thể trở lại với cường độ công việc như trước, anh vẫn xuất hiện trong một số chương trình, vai nhỏ, tiểu phẩm – như một cách làm nghề chậm rãi nhưng đầy yêu thương.
Sống chậm, sống sâu và sống biết ơn
Sau biến cố, Công Lý không còn là “người của công việc” như trước. Anh bắt đầu học cách tận hưởng những điều nhỏ bé: bữa cơm gia đình, buổi dạo phố cùng vợ, hay đơn giản là tự pha được ly cà phê cho mình vào buổi sáng. Trong một lần hiếm hoi chia sẻ với truyền thông, anh nói:
Hình ảnh Công Lý của hiện tại – không còn sắc sảo như Bắc Đẩu, không còn tung hứng dồn dập trên sân khấu, nhưng lại mang trong mình sự tĩnh tại, sâu sắc của một người đàn ông đã đi qua rất nhiều biến cố, mất mát và trưởng thành.
6. Đóng góp và danh hiệu
Hành trình hơn 20 năm cống hiến của NSND Công Lý được ghi nhận bằng nhiều danh hiệu và giải thưởng danh giá.
Năm 2011, anh được phong Nghệ sĩ Ưu tú, và đến năm 2019, anh vinh dự nhận danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, khẳng định vị trí trong làng nghệ thuật Việt Nam. Giải Nam diễn viên phụ xuất sắc tại Cánh Diều Vàng 2017 cho vai Tuyền trong Chiều ngang qua phố cũ là minh chứng cho tài năng đa dạng của anh.
Ngoài diễn xuất, Công Lý từng đảm nhận vai trò Phó Giám đốc Nhà hát Kịch Hà Nội từ năm 2014 đến đầu năm 2025, góp phần phát triển sân khấu kịch nói. Trước khi rời vị trí, anh được trao Bằng khen của UBND TP Hà Nội vì những đóng góp cho nghệ thuật thủ đô.
Sự tận tụy của anh với nghề, từ những vai diễn nhỏ đến các dự án lớn, đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng khán giả và đồng nghiệp.
7. Di sản và thông điệp truyền cảm hứng
Ở làng nghệ thuật Việt, có những nghệ sĩ nổi tiếng vì sự hào nhoáng, có người nổi vì thị phi, và có những người như NSND Công Lý – nổi tiếng theo cách lặng lẽ nhưng bền vững. Anh không ồn ào, không cố tạo scandal để giữ độ nóng tên tuổi. Thứ anh để lại cho khán giả không phải là những “trending” ngắn hạn, mà là một ký ức nghệ thuật dài hạn, đậm chất nhân văn và thấm thía tình đời.
Một “di sản” hài duyên – sắc – thật
Từ Bắc Đẩu trong Táo Quân, những tiểu phẩm hài trong Gặp nhau cuối tuần, đến vai diễn nhỏ mà đắt trong hàng loạt phim truyền hình, Công Lý luôn giữ cho mình một phong cách riêng: diễn hài không hề lố, mà là hài có chiều sâu, có suy nghĩ và có thông điệp xã hội.
Anh không cần hóa thân thành nhân vật “to tát”, không lên gân trong diễn xuất, nhưng vẫn khiến người xem nhớ mãi chỉ qua ánh mắt hoặc một lời thoại đúng lúc. Chính sự “hài thật” – giản dị, gần gũi nhưng đủ thông minh ấy, đã khiến Công Lý trở thành biểu tượng của dòng hài tinh tế trên truyền hình Việt.
Tấm gương nghề nghiệp cho thế hệ sau
Công Lý chưa từng tuyên bố mình là người truyền cảm hứng. Nhưng hành trình làm nghề bền bỉ, cách vượt qua bệnh tật bằng kỷ luật và nghị lực đã khiến anh trở thành một “tấm gương im lặng” cho nhiều nghệ sĩ trẻ noi theo. Không ít diễn viên thế hệ sau chia sẻ rằng họ học được ở Công Lý tinh thần “đã diễn thì phải thật”, và sự chỉn chu đến từng chi tiết – dù chỉ là vai phụ.
Không chỉ là một nghệ sĩ giỏi nghề, Công Lý còn là một người đồng nghiệp tử tế, một người chồng ấm áp và một người cha đầy trách nhiệm. Đó là lý do vì sao, khi anh gặp biến cố, rất nhiều người – từ đồng nghiệp đến khán giả – đều hướng về anh với sự trân trọng, yêu thương.
Sống trọn với nghề – sống thật với người
Ở tuổi 50+, Công Lý không cần phải “chạy đua” với ai, cũng không còn phải chứng minh điều gì với khán giả. Nhưng anh vẫn kiên trì trở lại từng chút một sau biến cố, vẫn mong được đứng trên sân khấu, dù chỉ là vài phút ngắn ngủi. Bởi nghệ thuật không phải là nghề – với anh, đó là sợi dây gắn liền với cuộc sống.
NSND Công Lý – người nghệ sĩ chưa từng nói nhiều, nhưng chưa bao giờ bị lãng quên.
Công Lý không để lại di sản là những bộ phim bom tấn, không có talkshow riêng hay kênh YouTube hàng triệu view. Nhưng anh để lại một giá trị lớn hơn – đó là sự tử tế, chân thành và lòng yêu nghề vô điều kiện.
8. Kết luận: Huyền thoại hài kịch Việt Nam
NSND Công Lý không phải là một ngôi sao hào nhoáng, cũng không phải người thường xuyên xuất hiện trên truyền thông để kể câu chuyện của mình. Nhưng chính cách anh sống và làm nghề – lặng lẽ, nghiêm túc, bền bỉ – đã khiến hàng triệu khán giả dành cho anh sự yêu mến, tin tưởng và ngưỡng mộ suốt nhiều năm qua.
Từ vai Bắc Đẩu “thét ra lửa” nhưng lại trở thành biểu tượng truyền hình, đến những vai diễn đời thường mà sâu sắc trong phim truyền hình, Công Lý luôn mang đến một điều rất riêng: chất thật – trong diễn xuất và trong cách làm người.
Và có lẽ, điều đẹp nhất mà Công Lý để lại, không chỉ là những tràng cười hay ánh đèn sân khấu rực rỡ, mà là một thông điệp giản dị nhưng mạnh mẽ:
Hành trình của NSND Công Lý không khép lại ở sân khấu hay truyền hình. Nó vẫn tiếp diễn – trong trái tim của khán giả, trong ký ức của mỗi mùa Tết, và trong sự nỗ lực hồi sinh của một người nghệ sĩ kiên cường – khiêm nhường – và đáng trân trọng.
